Waarom is ontspannen zo moeilijk?

Piekeren over een paradox, mijn avonturen met een Zuidasboy en: ben ik spiritueel?

In therapie heeft nu 5.000 lezers 😱. Voor wie nieuw is hier: Ik ben Lena Bril, journalist en filosoof, en werk momenteel aan een boek over de vraag: waarom zitten zoveel mensen in therapie? In deze sub schrijf ik over modern lijden, en, naja, eigenlijk over alles wat me fascineert. Zoals datingcultuur of .

Soms kijk ik met jaloezie naar mensen die herstellende van een burn-out zijn. Weinig mensen kunnen ‘rust’ zo serieus nemen. Mij is dat, zelfs tijdens periode(s) van overspannenheid, eigenlijk nooit goed gelukt. Het mindfull-wandelen, het hobbyen met je handen, het lummelen op een zondag – ik kan het nog steeds niet.

Sommige dagen word ik (waarschijnlijk vanwege dat gebrek aan rust) moe wakker en kijk ik al uit naar het moment dat ik op de bank kan ploffen en eindelijk het nieuwe seizoen van Hacks kan bingen. Als de avond dan eenmaal is aangebroken, zo’n vermoeide dag weer is overleefd, er geen sociale verplichtingen in de agenda staan en Het Grote Ontspannen kan beginnen, besteed ik mijn vrije uren meestal aan een innerlijk gevecht met mijn onrust.

Ik vind het een gekmakende paradox: hoe vermoeider ik ben (te moe voor vrienden, of voor zo’n ‘mindfull wandeling’) des te moeilijker ontspannen lijkt (en daardoor uiteindelijk ook: in slaap vallen).

Op zulke momenten denk ik vaak aan de roman My Year of Rest and Relaxation en verlang ik naar eenzelfde soort gedrogeerde winterslaap (of in ieder geval: iets dat mij een avond aan die bank vastlijmt, zodat ik niet doelloos door mijn appartement van 39 vierkante meter dwaal). Gevolgd door de vraag: waarom? Waarom is ontspannen tegenwoordig zo moeilijk?

Een voor de hand liggend antwoord: stress. Mijn cortisolniveau zal ongetwijfeld hoog zijn – en de moderne samenleving lijkt daartoe genoeg aanleiding te geven (al.die.prikkels). Maar als je uitzoomt, stellen historici en psychiaters, leven we in de veiligste periode van de wereldgeschiedenis, en is het moeilijk voor te stellen dat mensen nu méér stress ervaren dan vroeger.

Bovendien hebben we nu – op papier – meer vrije tijd dan ooit. Genoeg momenten om te ontspannen van al die stress, zou je denken. Volgens sommigen hebben we zelfs teveel vrije tijd, wat leidt tot collectieve verveling – een mogelijke verklaring voor die onrust die veel mensen, net als ik, voelen tijdens een avond op de bank.

En to. Toch voelt mijn rusteloosheid niet als verveling, en voelt het niet alsof ik teveel vrije tijd heb, en voelt het alsof de huidige tijd bijzonder stressvol is. Historisch gezien spreken de feiten dat gevoel wellicht tegen – maar als ik, en met mij velen anderen, het moderne leven zo ervaren, dan vormt dat op zich een realiteit. Die ervaring is echt.

Wat ongetwijfeld niet ontspannend werkt: piekeren over deze paradox. Daarom een verzoek aan jullie: drop jouw ontspanningsstrategieën in de comments (ik ben niet veel verder gekomen dan in zon liggen en sporten – maar daar kun je moeilijk je avonden mee vullen). Alle suggesties welkom!

Tipssss

• Ik vermaakte me de afgelopen weken met het boek Dagelijkse Rituelen, waarin uitgebreid de ochtendroutines en andere gewoontes van schrijvers en kunstenaars zijn opgetekend. Wat me vooral opviel: de enorme variatie en eigenaardigheden in deze rituelen. Zoals mijn favoriet: de gewoonte van schrijver Patricia Highsmith om elke werkdag te beginnen in een foetushouding (‘je moet schrijven zo comfortabel mogelijk maken’) omringd door een voorraad vette, gesuikerde donuts. Een stuk inspirerender dan al die uniforme #morningroutine video’s op sociale media, als je het mij vraagt.

• Ook vermakelijk: Boek 1 van Martin Rombouts. De debutant (en winnaar van de Slimste Mens) roept interessante vragen op over wat van waarde is (waarom kost een boek – waar jaren tijd in zit – bijna niets, maar een kunstwerk soms wel miljoenen?).

• Ik las ook Galmende Geschiedenissen, een confronterend boek waarin socioloog Sinan Çankaja de pikorde van lijden en herdenken onderzoekt en van noodzakelijke kritiek voorziet. Ik was vooral onder de indruk van zijn metaforen en literaire vorm – in dit interview krijg je een goed beeld van zijn stijl (die zijn punt op magistrale wijzen ondersteund).

• Tip voor Joan Didion-fans en liefhebbers van therapiememoires: de postuum verschenen reflecties van de schrijver op de sessies met haar psycholoog, Notes to John. Ik moet eerlijk toegeven dat ik me na het lezen een beetje vies voelde (had de schrijver ooit toegestemd met de publicatie van deze brieven, vraag ik me af). Maar Didions observaties zijn (zoals de lezer van haar gewend is) uiterst scherp (en vaak herkenbaar).

• Tot slot las ik, zoals schijnbaar iedereen in mijn omgeving, Beladen huis van Christien Brinkgreve. Wat me vooral erg trof was hoe goed Brinkgreve omschrijft wat het effect van haar werksucces is op haar man. Terwijl haar (academische, feministische) ster rijzende is, neemt zijn relevantie af – wat hem somber, misgunstig en passief maakt. Een dynamiek die op maatschappelijk niveau nu steeds zichtbaarder wordt (en een belangrijke oorzaak is voor de ‘mannencrisis’).

• Oja! Ik schreef ook nog stukken. Een essay over mijn date-avontuur met een Zuidasboy en de vraag: waarom wil een linkse jongen tachtig uur in de week buffelen voor zo’n b*llshitbaan? En voor mijn rubriek in Trouw vroeg ik me af: ben ik spiritueel? En waarom heeft spiritualiteit zo’n slechte reputatie?

Dat was ‘m weer. Suggesties voor onderwerpen waarover ik mij moet buigen, altijd welkom (voor alle mensen die tips delen: veel dank!!). En: stuur deze nieuwsbrief vooral door!

Tot de volgende,

Lena