Bestsellerauteur Jonathan Haidt, beroemd geworden met The Coddling Of The American Mind, heeft een nieuwe verkoophit: The Anxious Generation. Haidt dicht de mentale gezondheidscrisis onder Gen-Z’ers toe aan twee ontwikkelingen:
Helikopter-en curlingouders beschermen hun kinderen teveel in het echte leven. Het kroost mag niet meer zonder supervisie buitenspelen, moet een helm op, etc.
Diezelfde kinderen worden juist te vrij gelaten met hét apparaat dat volgens Haidt ‘de herbredading van de jeugd’ in gang heeft gezet: de smartphone.
Die smartphone staat centraal in Haidts betoog. Alle grafieken in zijn boek leiden naar één verklaring voor de toename van psychische klachten – de iPhone.
Haidts boodschap is aantrekkelijk: het biedt een heldere, simpele oplossing (verbied de smartphone) voor een oneindig complex probleem (mentale gezondheid). Bovendien appelleert Haidt aan een gevoel dat we allemaal hebben: we zouden best wat minder op dat scherm willen zitten. Vooral sociale media lijken nu unaniem gezien te worden als ‘cocaïne voor de geest.’
Nu ben ik de laatste die ontkent dat sociale media schadelijk kunnen zijn (lees ook mijn essay over hoe TikTok eetstoornissen in de hand werkt). Maar Haidts aanval op de smartphone en sociale media is onnodig ongenuanceerd. Zo gaat de psycholoog voorbij aan onderzoek (zoals van de UvA) dat laat zien dat sociale mediagebruik ook bijdraagt aan de gezonde emotionele ontwikkeling van jongeren. Platforms als TikTok of Instagram kunnen óók een zegen zijn als je bijvoorbeeld op zoek bent naar je (gender) identiteit, of, ik noem maar wat, boekentips.
De smartphone afschilderen als de bron van alle kwaad werkt daarnaast ook negatieve gevoelens in de hand, vertelde mentale gezondheidsonderzoeker Nastasia Griffioen mij eens tijdens een interview. Een rondje gedachteloos scrollen en swipen (wat óók gewoon leuk kan zijn, wellicht zelfs ‘inspirerend’) wordt iets waarvoor je je schaamt of schuldig over hoort te voelen.
Tot slot zijn er veel meer verklaringen (onderzoeker Patti Valkenburg telt er vijftien) voor de toename in mentale klachten onder jongeren, en het lijkt me gevaarlijk om die allemaal ter zijde te schuiven.
Oké, tot dusver mijn rant. Volgende week lig ik op een strandbedje aan de Italiaanse kust. Voor wie nog op zoek is naar lees-en luistervoer voor in de zon: hierbij mijn tips.
Zomerboeken
Dit zijn mijn favorieten van afgelopen weken
Kairos, Jenny Eppenbeck. Dit is zo’n boek dat je niet weg kunt leggen. Zij is een negentienjarige student, hij een vierendertig jaar oudere schrijver. Ze ontmoeten elkaar in de bus in Oost-Berlijn (voor de val van de muur), zijn op slag verliefd – en al snel loopt die relatie uit de hand.
As The Eagle Flies, Nolwenn Le Blevennec. Dit verhaal speelt zich af in Parijs (heerlijk) en staat vol psychoanalyse (smullen) en gaat over een buitenechtelijke affaire (genieton).
Bechamel Mucho, Dimitri Verhulst. Ultiem zomerboek vol hilarische kapitalisme-kritiek. Soort White Lotus meets donkere Vlaamse humor – perfect boek als je weer begint met lezen (want: dunnetje).
Bewaar de Zomer van Alma Matthijssen. Deze is al wat ouder en luisterde ik liggend in de zon. Een heerlijk vakantieverhaal tegen het decor van Italië met smeltende ijsjes en zomerliefdes.
The Age of Magical Overthinking, Amanda Montell. Montell is bekend van de podcast Sounds Like A Cult (ook aanrader). Haar nieuwste boek luisterde ik eveneens (staat op Storytel) en is een licht verteerbaar onderzoek naar moderne irrationaliteit (denk: celebrity aanbidding of wellnesscomplotten).
En deze boeken neem ik komende week mee naar het strand
Lied van de Profeet, Paul Lynch. Ik ben al begonnen en de sfeer doet erg denken aan de Handmaid’s Tale. Een roman over, inderdaad, een overheid die afstevent op tirannie.
All Fours, Miranda July. Collega Marja Pruis tipte me dit boek en ik vertrouw haar smaak blind. In haar beschouwing in de Groene schrijft Pruis over het boek: ‘Deze bom, die zo onthullend is over de vrouwelijke conditie dat ik de neiging heb een beschermend papiertje om het boek te doen.’
Waar ik liever niet aan denk, Jente Posthuma. Posthuma had een goede relatie met haar sibling en toen opeens niet meer. Over die rouw schreef ze dit boek (dat genomineerd werd voor de International Booker Prize). Ik ben benieuwd!
Blue Sisters, Coco Mellors. Haar vorige boek, Cleopatra and Frankenstein, heb ik verslonden. Dit boek – over de dynamiek tussen drie zussen tegen het decor van London, L.A. en Parijs – staat klaar op mijn boekenplank in Storytel.
En nog wat tipsss
Maak kennis met de nieuwste wellness hype: voor negentien dollar kun je een ongepasteuriseerde melksmoothie met orgaanpoeder drinken.
De eerste millennials komen in hun midlife crisis. And it ain’t pretty (The Cut).
Is Love is Blind een ‘giftige werkplek’, of, erger, een vorm van moderne slavernij? New Yorker-journalist Emily Nussbaum onderzocht de wereld van reality-tv, sprak tientallen deelnemers en onthult hun schokkende verhalen.
Nog een parel uit The New Yorker: deze long read (zet ‘m op je e-reader) over verpleegster Letby, die in het Verenigd Koninkrijk vast zit voor de moord op tientallen baby’s door een enorme statistische fout.
Nelly Furtado gaf een Tiny Desk Concert en alle millennials in de comments gingen LOS.
Op TikTok word ik telkens belaagd door een ander populair ‘anti-dieet’: Intuitive eating. Voor mijn rubriek in Trouw schreef ik over deze (in mijn ogen) misleidende voedingstrend.
In diezelfde rubriek onderzoek ik de boulderhype en vond in de klimhal weer een beetje grip op mijn leven.
Trouw-collega Karel Smouter tipte mij de podcastserie New Guru’s. Een fascinerend onderzoek naar goeroes als Steve Jobs, Russell Brand en Tim Ferriss.
Heb je nog boekentips voor mij? Laat het weten!
Tot de volgende!
Altijd als ik in de media lees over hoe sociale media ons (negatief) beïnvloedt, moet ik denken aan deze quote van Adam Curtis uit een podcastinterview.
"What you're really doing is feeding the power of Facebook, because they're perceived to have the ability to manipulate you. What if they don't? What if actually all they can do is keep you engaged online because the rest of your world is so shitty, but it can't actually change the way you think and feel? That actually Facebook is far weaker than we think - Google might be far weaker than we think - Isn't that a liberating idea?"
Misschien niet super diep of zo, maar ik vind het een fijn en ontnuchterend idee. En ik scroll gewoon net wat lekkerder door Twitter en Instagram met het idee in mijn achterhoofd dat alles wat ik lees en zie mijn humeur en mijn kijk op dingen toch niet wezenlijk zal veranderen.